Alzheimer hastalığının birinci belirtilerini şimdi hafıza sıkıntıları ortaya çıkmadan evvel saptayabilecek bir kan testi geliştirildi. Finlandiya’da yürütülen geniş çaplı bir çalışmaya nazaran, bu test sayesinde hastalığın risk altında olan bireylerde erken teşhis mümkün olabilecek.
“Genç Finlilerde Kardiyovasküler Risk” başlıklı uzun soluklu araştırma kapsamında, 41 ila 56 yaşlarındaki bireylerin kanında Alzheimer ile alakalı beyin biyobelirteçlerinin yüksek düzeyde bulunduğu tespit edildi. Bu bulgu, hastalığa dair biyolojik değişimlerin belirtiler ortaya çıkmadan onlarca yıl evvel başlayabileceğine işaret ediyor.
BELİRTİLER KALITSAL OLABİLİR
Toplamda 2051 kişinin dahil olduğu çalışmada, 1237 orta yaşlı yetişkin ve onların 814 ebeveyni yer aldı. Araştırma, Turku Üniversitesi’nden uzmanlar tarafından yürütüldü ve saygın bilimsel mecmualardan The Lancet Healthy Longevity’de yayımlandı.
Araştırmacılar, biyobelirteç düzeylerinin kalıtsal olabileceğine de dikkat çekti. Bilhassa annelerin biyobelirteç seviyelerinin, çocuklarında da misal örüntülerle ilişkilendirilebileceği belirtildi. Bu da Alzheimer hastalığının genetik yatkınlıkla nasıl temaslı olabileceğine dair kıymetli ipuçları sunuyor.
ARTIK KAN ÖRNEKLERİ İLE DE ÖLÇÜLEBİLİYOR
Turku Üniversitesi Uygulamalı ve Önleyici Kardiyovasküler Tıp Araştırma Merkezi’nden kıdemli araştırmacı Suvi Rovio, Alzheimer’a yönelik biyobelirteçlerin tespitinin günümüzde ekseriyetle beyin görüntüleme yahut beyin omurilik sıvısı örnekleriyle yapıldığını hatırlatarak, yeni geliştirilen ultra hassas teknolojiler sayesinde artık bu göstergelerin kan örnekleriyle de ölçülebildiğini belirtiyor.
Rovio’ya nazaran bu gelişme, Alzheimer teşhisi için büyük bir potansiyel sunsa da, şimdi klinik teşhis aracı olarak kullanıma hazır değil. Bu nedenle farklı yaş kümelerinde ve popülasyonlarda daha fazla araştırma yapılması ve referans kıymetlerin standartlaştırılması gerekiyor.
Çalışmada ayrıyeten ileri yaş ve böbrek hastalığı üzere birtakım faktörlerin, hafıza meseleleri başlamadan evvel dahi daha yüksek biyobelirteç düzeyleriyle kontaklı olduğu ortaya kondu.
BAZI BELİRTİLER 60 YAŞ ALTI BİREYLERDE ORTAYA ÇIKMIYOR
Bilinen genetik risk faktörlerinden biri olan APOE ε4 genine sahip yaşlı bireylerde de biyobelirteç seviyelerinin daha yüksek olduğu gözlemlendi. Fakat araştırmacılar, bu genin tesirinin 60 yaş altındaki bireylerde şimdi ortaya çıkmadığını vurguladı.
Projede yer alan bir öbür kıdemli araştırmacı Marja Heiskanen ise bulguların orta yaştan itibaren beyin sıhhatine dair yeni ve pahalı bilgiler sağladığını söz etti. Heiskanen, şimdiye dek biyobelirteçlerin çoğunlukla yaşlı bireylerde incelendiğini, bu çalışmanın ise daha erken periyotlardaki değişimlere odaklanarak değerli bir boşluğu doldurduğunu söyledi.
