AKP’nin “Aile Yılı” muştuları bitmiyor. Aile yılı ilanından bu yana 145’i kuşkulu olmak üzere en az 281 bayan katledildi. Müdafaa kararları, uzaklaştırma kararları… Hiçbiri işe yaramadı.
Kız kardeşlerimiz göz nazaran göre, devletin nezareti altında canice öldürüldü.
Şiddet canavarları elini kolunu sallayarak sokaklarda gezerken, İstanbul Kontratı iptal edildi. Uygar Kanun’u sil baştan yazacağız denildi. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Yönelik Şiddetin Önlenmesi Kanunu’na karşı olanlar Meclis’te palazlandı.
Öyle bir cinayet işlendi ki duymayan, bilmeyen yok! Ayşe Tokyaz’ın kanı hâlâ kurumadı…
Ayşe, bir cani tarafından alıkonuldu, tehdit edildi, tekraren darp edildi. İkiz kardeşi Esra çırpındı, tekraren polise başvurdu, adres verdi, yardım istedi. Ancak “duygu sömürüsü yapma!” denilerek kapı dışarı edildi. Cani Esra’ya “verdiğin ifadeyi okudum” dedi. Ona bu bilgiyi kim iletti?
Bunca polis başvurusu, bu kadar gayret sonrasında ne mi oldu?
Ayşe’nin cansız vücudu bir valize kondu. Evet, bir valize…Valiz taşınıp bir bagaja yerleştirildi. Sonra da bir çöp üzere yol kenarına atıldı! Cinayetin işlendiği mesken çabukla temizletildi, duvardaki kan izleri boyandı, taksiciye 500 bin TL teklif edildi!
Kamuoyunun baskısıyla Cemil Koç ve 8 kişi tutuklandı. Oğuz K. “Valizde ceset olduğunu bilmiyordum” dedi! Halbuki Oğuz K.’nın, Cemil Koç’un valizi meskenden çıkarmasına ve arabaya taşımasına yardım ettiği belirlendi.
Bu anlattıklarım bir endişe sinema sahnesi değil. Bu, içinde yaşadığımız karanlığın ta kendisi!
Eğer İstanbul Kontratı yürürlükte olsaydı, şayet 6284 no’lu yasa uygulansaydı, şayet kadın
katilleri cezasızlıkla ödüllendirilmeseydi, şayet bayanların hayatı bu kadar kıymetsiz görülmeseydi, bugün Ayşe ortamızda olacaktı.
Dün, Hatay Vilayet Lider Yardımcımız Aydan Koyuncu ile birlikte Ayşe’nin annesi, babası ve ikizi Esra ile görüştüm. Acılı ailenin tek isteği var. “Kızımızın kanı yerde kalmasın. Adalet yerini bulsun. Hatalılar en ağır cezayı alsın” diyorlar. Davanın avukatlığını üstlenen Önce
Çocuklar ve Bayanlar Derneği’nden Begüm Osma ile birlikte kimi görüşmeler yaptık.
Dosyadaki kapalılık kararı nedeniyle, artık sizinle paylaşamayacağım. Ancak tam bir vahşet!
Buradan kelam veriyoruz: Cumhuriyet Halk Partisi olarak bu davanın takipçisi olacağız. Ayrıyeten Cemil Koç’un cinayet sanığı olduğu, 8. katından düşerek hayatını kaybeden Ejegül Ovezova belgesini da yakından takip edeceğiz.
Şüpheli vefat evraklarına baktığınızda, birçoklarında genç bayanlar yüksekten düşerek canını kaybediyor! Elbette bu türlü bir faciayı hiç kimse yaşamasın isteriz lakin neden hiç erkekler düşmüyor? Bu olay neden daima genç bayanların başına geliyor?
Değerli basın işçileri,
Memleketimiz acılar yumağına dönüşmüşken, bu yaşananları görmezden gelenler yeni bir “müjde!” verdi. Neymiş! Memurlar, doğumdan ya da evlat edinmeden itibaren çocukları ilköğretim çağına gelinceye kadar yarı vakitli çalışabilecekmiş!
Bu yönetmelik ile yapılmak istenilen; bayanları kamusal ömürden, istihdamdan ve toplumsal hayattan koparmaktır. Bakım emeğini sırf bayanların omzuna yüklemektir. Bayanları konuta hapsetmektir.
Bu yönetmelik, AKP’li Bakan’a iş aradığını ve çalışmak istediğini kameralar karşısında söyleyen bir kız kardeşimize, “evdeki işler yetmedi mi?” diyen zihniyetin eseridir. Bir öbür iktidar temsilcisinin söylediği üzere “Annelik en âlâ kariyerdir” anlayışının tekrar hortlamasıdır.
Değerli Basın Mensupları, Yönetmeliğe nazaran; doğum yapan bayan memurlar, analık yahut fiyatsız müsaadeleri sonrasında, eşi doğum yapan erkek memurlar da babalık müsaadeleri sonrasında bu haktan yararlanmak için başvurabilecek. Bu düzenleme birinci bakışta “aile dostu” üzere görünüyor. Oysa bu uygulama, toplumsal eşitsizliğini derinleştirecek. Hatta kurumsallaştıracak.
Yönetmelikte yarı vakitli çalışma “anne ve baba” için eşit uygulama içeriyor üzere sunuluyor. Lakin hepimiz çok düzgün biliyoruz ki Türkiye’de, çocuk bakımı yalnızca annenin üstlenmesi gereken bir sorumluluk üzere görülüyor. Bu nedenle yarı vakitli çalışacak olan aile bireyi çoğunlukla bayanlar olacak. Böylelikle bayan hem ekonomik garantiden hem toplumsal hayattan hem de mesleksel gelişimden uzaklaşacak.
Bu uygulama ile “aileyi koruma” ismi altında bayanların kamusal görünürlüğü silikleşecek.
Hiç kimse bizden susmamızı beklemesin. İktidar utanmazca bayanları tercih yapmaya zorlayan bir ikilemin içine çekmektedir: YA ÇOCUK YA MESLEK demektedir.
Biz bayanlar hem çocuklarımıza teminatlı şartlarda bakmak hem de cam tavanlara çarpmadan çalışma hayatında yükselmek istiyoruz. Çocuk bakımını, kamusal sorumluluktan çıkararak büsbütün hane içine ve bilhassa de bayanların omzuna yükleyen bu uygulamayı gerçek bulmuyoruz.
Değerli Basın Mensupları,
Bu düzenleme ile yarı vakitli çalışılan müddet, kademe ve derece ilerlemesinde tam mühlet olarak değerlendirilmeyecek. Yani, emeklilik ve kademe ilerlemesi gecikecek. Aslında çalışma hayatı erkek hâkim bir yapıya sahip. Bayanlar cam tavana çarpıyor, terfi edemiyor. Bu uygulama nedeniyle mesleksel yükselişler neredeyse imkânsız hale gelecek. Bayanlar, ikame edilebilir işlerde çalışacak.
Yetmedi! Bir de yarı vakitli çalışacak olan bayan memurların süt müsaadesi hakkı iptal ediliyor.
Kazanılmış olan bir hak daha ortadan kaldırılıyor. Her fırsatta bayanların kazanılmış haklarını budamaya çalışanlar, adeta tereyağından kıl çekercesine bir hakkımızı daha elimizden alıyor. Buna müsaade vermeyeceğiz. Kazanılmış haklarımızdan asla vazgeçmeyeceğiz.
Ayrıca yarı vakitli çalışmaya geçen memurların maaş ve toplumsal hakları yarı yarıya düşecek.
Bu durum, çocuk sahibi olmayı teşvik etmek bir yana ekonomik baskıyı artıracak. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, bu imkândan 20-30 bin memurun faydalanacağını söylüyor.
Ama belirli ki memurun yoksulluk sonunun altında yaşadığından haberdar değiller!
Düşünün; 50 bin 503 TL alan bir memur, yarı vakitli çalıştığında 25 bin 250 TL alacak.
Peki, bu maaş ile nasıl geçinilecek? Yurttaşın ferdî borç yükü 7 ayda 799 milyar TL
yükseldi. Yılbaşından bu yana kişisel kart borçları 420 milyar TL arttı. Borçlanan memurlar borcunu yeniden borçla kapatmaya çalışıyor. Geçinemeyenler mecburen kredi kartına yükleniyor.
Kredi kartı olan 39 milyon vatandaşın toplam borcu 2.1 trilyon liraya ulaşmış durumda. Yani kişi başına 54 bin lira borçluyuz.
Bu tablonun özeti şu: YARIM HAK TAM YÜK!
Değerli Basın Mensupları,
Bir öteki sorun da kamuda kreş imkanının yok denecek seviyede olmasıdır. Meğer 1987 yılında çıkarılan kamu kurumlarında Çocuk Bakım Meskenleri açılması hakkındaki yönetmelik gereği; 0 ile 6 yaş ortası en az 50 çocuğun bulunması halinde kreş açma mecburiliği var.
Ancak kamu kreşleri kemer sıkma siyasetlerinden nasibini aldı ve yıllar içerisinde sayıları uygunca azaldı. 2008 yılında 497 olan kamu kreşleri sayısı, 2016 yılında 56’ya geriledi.
Kamudaki kreş sayısına ait daha şimdiki bilgi veremiyorum zira datalar gizleniyor.
Ancak Ofis İşçileri Sendikası Araştırma Birimi’nin (BES/AR) 49 vilayette gerçekleştirdiği kapsamlı çalışmaya nazaran, kamu kurumlarında vazife yapan çalışanların büyük çoğunluğu çocuk bakım hizmetlerine erişimden yoksun bırakılıyor. Araştırmaya, Türkiye genelinde toplam 343 bin 121 ofis çalışanını temsilen seçilen 3 bin 702 kamu işçisi katılmış.
Katılımcıların yüzde 56,94’ü 0-6 yaş aralığında çocuğu olduğunu, yüzde 99,2’si çalıştığı kurumda kreş bulunmadığını söz etmiş. Yüzde 99!
Araştırmada dikkat çeken bir başka bilgi ise ebeveynlerin gelir yetersizliği nedeniyle çocuklarını kreşe göndermekte zorlandığı gerçeği oldu. Biliyoruz ki; özel kreşler cep yakıyor.
Kadınlar ya maaşlarının büyük kısmını özel kreşlere verecek ya da çalışmayı bırakıp konutta çocuk bakımını üstlenecek.
Bu tablo, kamu çalışanlarının çocuk bakımına ait taleplerinin yıllardır görmezden gelindiğini ve kamusal hizmetlerin sistematik olarak geri çekildiğini ortaya koyuyor.
Değerli Basın Mensupları, 2025’in “Aile Yılı” ilan edilmesiyle birlikte şekillenen bu yeni istihdam siyaseti, bayanları hem iş gücünden hem de toplumsal garantilerden kademeli biçimde dışlamayı amaçlayan bir sürecin kesimi. Bu bir “müjde” değildir.
Cumhuriyet Halk Partisi olarak bizim teklifimiz ise çok net:
• Her mahalleye fiyatsız, nitelikli kreşler açın.
• Bayanın bakım yükünü hafifleterek toplumsal devlet anlayışını hakim kılın.
• Babalık müsaadesini artırarak çocuk bakımını ortak sorumluluk haline getirin.
• Bakım emeğini kamusallaştırın.
• Doğum müsaadesini AB ve OECD ülkeleri ortalamasının üstüne çıkarın.
• Bayan örgütlerinin de görüşünü alın.
• Gölge Çalışma Bakanımızın da belirttiği üzere Toplu İş Mukaveleleri görüşmelerinde bayanları masaya dahil edin. Bayanların sesi, talebi ve emeği o masada temsil edilsin.
Tekrar söylüyorum:
Bu yönetmelikte ne toplumsal cinsiyet eşitliği ne de bayanı güçlendirme anlayışı var.
Aksine, bayanları konut içine hapseden, anneliği kutsarken bayan emeğini değersizleştiren bir zihniyet var.
Unutulmamalıdır ki, aileyi sırf bayan emeğine dayandırmak; bayanları yalnızlaştırır.
Çocukları nitelikli bakım hakkından yoksun bırakır. Toplumsal ilerlemeyi yavaşlatır. Halbuki güçlü aile, lakin güçlü bireylerle mümkündür. Yapılması gereken çok nettir. Devletin asli vazifesi, bakım hizmetlerini bireylerin sırtına yıkmak değil; kamusal toplumsal hizmetleri güçlendirmektir.
Cumhuriyet Halk Partisi olarak bu düzenlemeyi bir toplumsal devlet uygulaması değil; toplumsal mühendisliğin bir modülü olarak görüyoruz.
Aile içinde bayanı görünmez kılan, ekonomik ve toplumsal teminattan yoksun bırakan bu anlayışı reddediyoruz.
Biz; eşit, özgür ve onurlu bireylerden oluşan bir toplumun savunucusuyuz. Kadın-erkek eşitliğini temel alan bir aile siyasetinin çabasını veriyoruz.
Bu yönetmelik için tekrar bayanların fikri alınmadı. Her vakit olduğu üzere; ben bayanlar ismine düşündüm, ben yaptım, oldu mantığıyla hareket edildi.
Kadınlar sırf çocuk doğurmak ve büyütmek için değil; topluma bedel katmak, yönetmek, değiştirmek ve dönüştürmek için vardır. Bayanlar vardır, bayanlar her yerde!
Saygılarımla
