Kuru, 1950’li ve 1960’lı yıllarda Papua Yeni Gine’deki Fore halkı ortasında ortaya çıktığında büyük bir endişe yaratmıştı. All That’s Interesting isimli Instagram sayfasının paylaştığı bilgiye nazaran:
“1950’lerde Papua Yeni Gine’de araştırmalar yapan bilim insanları, yaklaşık 11.000 kişilik Fore kabilesiyle temasa geçti. Kısa müddette her yıl bu topluluktan 200 kişinin gizemli bir hastalık nedeniyle hayatını kaybettiğini öğrendiler.”
İlk başta hastalığın çevresel etkenlerden yahut genetikten kaynaklandığı düşünülse de gerçek nedeninin çok daha rahatsız edici olduğu anlaşıldı…
BULAŞMA NEDENİ ‘TÖRENLE BEYİN TÜKETİMİ’
Hastalık en çok yetişkin bayanlar ve çocuklar ortasında yaygındı. Zira bu kümeler, bir defin geleneği kapsamında hayatını kaybeden yakınlarının beyinlerini yiyor ve böylce hastalığı bulaştıran prion proteinlerine maruz kalıyordu.
Bir araştırmacının aktardığına nazaran:
“Eğer vücut gömülürse kurtlar, platforma konulursa sinek larvaları yerdi. Fore halkı, sevilen birinin vücudunun böcekler tarafından değil, onu seven beşerler tarafından yenmesinin daha yanlışsız olduğuna inanıyordu.”
Bu vahim uygulama 1960’larda sona erdirildi; fakat hastalığın kuluçka müddeti çok uzun olduğu için sonraki yıllarda da hadiseler bildirilmeye devam etti.
KULUÇKA MÜHLETİ 50 YILA KADAR UZUYOR
ABD merkezli Medline Plus sitesine nazaran hastalığın ortalama kuluçka mühleti 10-13 yıl. Lakin bu mühletin 50 yıla kadar uzadığı hadiseler da bildirilmiş durumda.
Hastalığa neden olan ‘prion’ ismi verilen enfeksiyöz proteinler, en çok beyinde bulunduğu için beyin tüketimi en yüksek bulaşma riskini oluşturuyordu.
‘KURU’ HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELER?
“Kuru” sözü, Fore dilindaki “kuria” yahut “guria” sözcüklerinden gelir ve “titreme” manasındadır. Bu da hastalığın en bariz semptomlarından biri olan denetimsiz kas seğirmelerine işaret eder.
HeathLine sitesine nazaran belirtiler şöyle:
- Yürümekte zorluk
- Kaslarda istemsiz hareketler
- Koordinasyon kaybı
- Davranış ve ruh hali değişiklikleri
- Yeme güçlüğü
- Kontrolsüz, rastgele gülme yahut ağlama nöbetleri
- İleri etaplarda önemli nörolojik bozulma ve şuur kaybı
Bu denetimsiz kahkaha nöbetleri, hastalığın ‘laughing sickness’ yani gülen hastalık olarka anılmasına neden olmuştur.
TEDAVİSİ VAR MI?
Maalesef kuru hastalığının bilinen bir tedavisi yok. Semptomlar başladıktan sonra hastalar ekseriyetle bir yıl içinde hayatını kaybediyor.
University College London (UCL) web sitesine nazaran son kuru hadiseleri 2003, 2005 ve 2009 yıllarında görüldü ve bu bireylerde kuluçka müddetinin 50 yılı aştığı kaydedildi.
