Kalp, felç ve alzheimer
DİŞ FAKTÖRÜ – 3 –
Ağız yalnızca ağız değildir
Moderntıpta artık “ağız” bir organ değil, bir sistem başlangıcı olarak kabul ediliyor.
Çünkü ağız florası, bağırsak sıhhatinin ön habercisi, bağışıklık sisteminin vitrini, kalbin, beynin ve akciğerin takviye noktası.
Ağızda başlayan her iltihap, bedeni baştan aşağı etkileyebilir. Diş eti kanaması bir başlangıçtır; lakin bitiş çizgisi diyabet, romatizma, hatta beyin bozuklukları olabilir.
Diş eti hastalığı ve diyabet: İki taraflı bir yol
Tip 2 diyabeti olan bireylerde diş eti hastalıklarına daha sık rastlanır.
Çünkü yüksek kan şekeri, ağız içindeki bakterilere daha güzel ortam sunar, bağışıklık sistemi zayıflar. Ancak bu münasebet tek istikametli değildir. Diş eti hastalığı olan bireylerde de kan şekeri denetimi zorlaşır.
Kronik periodontitis, insülin direncini artırabilir. Bu da diyabetin ilerlemesini kolaylaştırır (Kaynak: Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 2021).
Tükürük testiyle teşhis edilenler
– pH dengesizliği: Reflü ve çürük riski
– Bakteri yoğunluğu: Gingivitis yahut ileri çürük
– İnflamasyon belirteçleri: Kalp riski tahmini
– Yakında: Alzheimer’a yer hazırlayan bakteriyel profiller
Hamilelik ve erken doğum
Periodontitisli hamilelerde, erken doğum ve düşük doğum tartısı riski yaklaşık %50 artar.
Bunun nedeni iltihabın bedende salgılattığı prostaglandinlerdir. Bu kimyasallar rahimde kasılmayı tetikler, doğumu başlatabilir.
Gebelikte diş eti kanaması fizyolojik olabilir, lakin iltihaplı dokuların görmezden gelinmesi önemli sonuçlara yol açabilir.
Ağız sıhhati neden bu kadar kıymetli?
Çünkü bedende kronik düşük dozda iltihap yaratan hastalıkların birden fazla, ağızdan başlar.
Biriken bakteriler, bağışıklık sistemini daima etkin fiyat.
Bu da hücrelerin yorulmasına, dokuların hasar görmesine ve başka hastalıkların yerinin hazırlanmasına yol açar.
Lavabodaki küçük belirti, bedende büyük sorundur
– Diş eti iltihabı → damar duvarı iltihabı → kalp krizi
– Ağız kokusu → bakteriyel flora bozulması →Alzheimer riski
– Diş çekimi sonrası güzelleşmeyen yara → bağışıklık yetersizliği → sistemik enfeksiyon
Bunların hepsi ağız sıhhatinin kolay bir husus olmadığını gösterir.
Ağız, bazen en pahalı erken ihtar sistemidir. Fakat sessiz çığlıklarını duymak gerekir.
Diş eti hastalığı olanda şu uzmanlar işin içinde olabilir
– Diş tabibi: Klinik ve görüntüleme tanısı
– Kardiyolog: Damar iltihabı ve ateroskleroz riski
– Nörolog: Alzheimer takibi, koku bozukluğu değerlendirmesi
– Romatolog: Bağ doku hastalığı dışlaması
– Kadın doğum: Gebelikte erken doğum riskinin yönetimi
Türkiye’de ağız sıhhati verisi (TÜİK & WHO, 2023)
– Erişkinlerin %67’sinde diş eti kanaması ya da çekilmesi var.
– 45 yaş üzeri bireylerin %52’si diş taşı paklığı yaptırmıyor.
– Her 3 şahıstan 1’i yalnızca diş ağrısı olunca diş tabibine gidiyor.
Romatoid artrit: Diş iltihabı ile eklem iltihabı bağlantısı
Dişeti iltihabına neden olan kimi bakterilerin, romatoid artritli bireylerdeki bağ dokusu yıkımını da tetiklediği gösterildi. Bilhassa Aggregatibacter actinomycetemcomitans isimli bakteri, eklemlerdeki otoimmün süreci uyarabiliyor.
Yani ağızda başlayan bir bağışıklık sapması, bedenin kendi eklemlerine savaş açmasına neden olabiliyor. (Kaynak: Science Translational Medicine, 2016).
Ağız kokusu yalnızca toplumsal sorun değildir
Kronik ağız kokusu (halitozis), bazen sistemik hastalıkların birinci belirtisi olabilir.
İşte dikkat edilmesi gerekenler:
Alzheimer ilişkisi
– Ağız hijyeninin bozulması, erken evre unutkanlık ve davranış değişikliklerinin habercisi olabilir.
– Diş fırçalamayı unutmak ya da ihmal etmek, ağız florasında çürük bakterilerin artmasına neden olur.
– Koku, Alzheimer’ın dolaylı ve sessiz sinyali olabilir.
Kanser ilişkisi
– Ağız, boğaz, bademcik ve mide kanserlerinde çürük et gibisi koku görülebilir.
– Fusobacterium nucleatum üzere bakteriler ağız kokusuna ve tıpkı vakitte kolon kanseri riskine yol açabilir.
(Kaynak: Cancer Research Journal, 2020). Kalıcı, tek taraflı, metalik yahut çürümüş koku varsa, sadece diş değil, tüm sistem denetim edilmelidir.
