Artan sıcak hava dalgaları ve güç maliyetleri tüm dünyayı klima ve vantilatörlere etraf dostu alternatifler aramaya iterken, tahlil 3.000 yıl öncesinin kadim bilgeliğinde gizli olabilir. Hindistan’dan yayılan ve pişmiş toprak (terakota) kullanımına dayanan bu doğal teknik, çağdaş mimarlar tarafından tekrar keşfedilerek bunaltıcı sıcaklara karşı sürdürülebilir bir tahlil sunuyor.
Küresel ısınmanın tesirleri her geçen yıl daha da şiddetlenirken, dünya genelinde ülkeler rekor sıcaklıklarla gayret etmek için yeni prosedürler gündeme getiriyor.
Bu noktada, 3.000 yıl evvel İndus Vadisi’ndeki Harappan uygarlığı tarafından suyu depolamak ve soğutmak için kullanılan pişmiş toprak tekrar gündeme geliyor. Pekala, bu kolay gereç bunu nasıl başarıyor?
Bilimsel açıklaması: Gözenekli yüzeyin sırrı
Bengaluru’daki Azim Premji Üniversitesi’nden etraf bilimleri araştırmacısı Adithya Pradyumna, pişmiş toprağın sırrının gözenekli yapısında yattığını açıklıyor. Gerecin içine sızan su, gözenekli yüzeyden yavaşça buharlaşır. Bu buharlaşma süreci, etraftan ısıyı emerek ortam sıcaklığının doğal olarak düşmesini sağlar. Bu kolay ancak tesirli prensip, Hindistan’da hâlâ suyu soğuk tutmak için kullanılan ucuz ve yaygın “matka” isimli testilerin de çalışma mantığıdır.
Modern mimarinin gözdesi oldu
Günümüz mimarları ve dizayncıları, bu kadim tekniği çağdaş binalara entegre ederek “pasif soğutma” ihtilali yaratıyor. Güç tüketen klimalara başvurmak yerine, bina dizaynında pişmiş toprak kullanarak doğal bir serinlik elde ediliyor. Delikli terakota karolar, binaları birer sanat yapıtı üzere saran terakota perdeler ve nefes alabilen cepheler bu yenilikçi uygulamalardan yalnızca birkaçı.
Bu alanda öne çıkan birtakım çarpıcı örnekler ise şöyle:
Ant studio: Hindistan merkezli bu şirket, beton binaları kaplamak için tasarladığı petek biçimindeki terakota yapılarla ortam sıcaklığını 6 ila 8 derece ortasında düşürmeyi başarıyor.
MittiCool: Bu şirket ise kilden yapılmış ve hiç elektrik gerektirmeyen buzdolapları üretiyor. Bu buzdolapları, yiyecekleri üç günden fazla bir mühlet boyunca taze ve serin tutabiliyor.
“Biyoklimatik mimari” olarak isimlendirilen bu yaklaşımın, kimi durumlarda klima kullanımını %70’e varan oranlarda azaltabileceği öngörülüyor. Bu da pişmiş toprağın yalnızca geçmişin bir kalıntısı değil, birebir vakitte gezegenin geleceği için sürdürülebilir bir tahlil olduğunu kanıtlıyor.
