Enflasyonda yıllardır pembe tablo çizen Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) artık de halkın zenginleştiğini ilan etti. Vatandaş açlık hududunda yaşıyor lakin TÜİK’e nazaran, kişi başına ulusal gelirimiz rekor kırdı ve 17 bin 174 dolara çıktı. Türkiye iktisadı de 6 ayda dolar bazında yüzde 8.5 büyüyerek 1.5 trilyon dolara yaklaştı. Lakin inşaat sayesinde büyümüş görünsek de tarımı kaybettik. Ülkeyi besleyen tarım bölümü büyüyemediği üzere yüzde 3.5 oranında küçüldü. Data önümüzdeki periyotta besinin daha da pahalanacağının, tarım ithalatının artacağının tehlikeli sinyalini verdi. TÜİK bu yılın 2’nci çeyrek büyüme datalarını açıkladı.
VATANDAŞ DA ZENGİNLEŞMİŞ
Resmi bilgilere nazaran Türkiye iktisadı bu devirde geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 4.8, bir evvelki çeyreğe nazaran ise yüzde 1.6 büyüdü. Böylelikle 2024 yılını 44 trilyon 587 milyar TL ve 1 trilyon 358 milyar dolar ekonomik büyüklükle kapatan Türkiye iktisadı haziran sonu prestijiyle 52.4 trilyon TL ve 1 trilyon 474 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı. TÜİK geçen yıl Türkiye’nin yıllık ulusal gelirini 1 trilyon 322 milyar dolar olarak ölçmüştü. Bu geliri 36 milyar yükselterek 1 trilyon 358 milyar dolara revize etti.
TÜİK bilgilerine nazaran, son 4 çeyreklik periyodu kapsayan son 1 yıllık periyotta ulusal gelirimiz 115.4 milyar dolar birden artarken vatandaşın geliri de büyüdü. 2024 sonunda 15 bin 463 dolar açıklanan kişi başına gelirimiz bu yıl haziran sonu prestijiyle 17 bin 174 doları aştı. Yüksek enflasyon ve doların baskılanması sayesinde vatandaş resmi datalarda ‘zengin’ göründü.
Ekonomistler ne dedi?
‘Büyümenin kalitesi tartışılır durumda’
Prof. Dr. Emre Alkin, “Efektif talebi sakinleştirmeden enflasyon kalıcı düşmeyecek, kısa vadeli muvaffakiyetlerin akabinde uzun vadeli problemler yaşanacak. Büyümenin kalitesi de tartışılır durumda gözüküyor. ‘Buna da şükür’ diyoruz her vakit fakat, deneyim edilen ile açıklanan farklı olunca endişeleniyoruz” tabirlerini kullandı.
‘Emeğin aldığı hisse azaldı’
Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, “İkinci çeyrekte daha evvelki çeyreklerde olduğu üzere yeniden inşaat bölümü öne çıktı. Tarım bölümünde ise sert düşüş devam ediyor” tabirlerini kullandı. Yılmaz, “Büyümeden emeğin, bir diğer deyişle işgücüne yapılan ödemelerin aldığı hisse azaldı” değerlendirmesini yaptı.
‘Faiz indiriminde ikilem var’
İris Cibre, büyüme ile faiz ortasındaki ikilime vurgu yaptı. ‘Piyasa aktivitesi bu süratte devam ederken, eylülde 300 baz puan faiz indirimi gelebilir mi’ diye soran Cibre, faiz indirimi gerçekleşmezse gelir dağılımının daha da bozulacağını, faiz indirilirse de enflasyonda zora girileceğini belirtti.
İnşaat coştu tarım çöktü
İkinci çeyrekte en süratli büyüme yüzde 10.9’la inşaat bölümünde gerçekleşti. İnşaatı yüzde 7.1’lik büyümeyle bilgi, irtibat ve yüzde 5.6 büyümeyle ticaret takip ederken endüstrinin yüzde 6.1 büyümesi sevindirdi. Lakin tarım bölümü yüzde 3.5 oranında küçüldü. Kamu bütçeden eğitim, sıhhat ve toplumsal bölümlere yaptığı harcamayı kesti, kamu harcaması yüzde 1.2 azaldı. Bu periyotta ihracattaki artış yüzde 1.7 artarken ithalattaki büyüme yüzde 8.8’e çıktı. İşgücü ödemelerinin ulusal gelir içerisindeki hissesi ise 4.5 puan birden düşerek 38.4’e geriledi.
Bakan Şimşek: Program başarılı
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye ekonomisin yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4.8 büyümesine ait “Yıllık büyümedeki artışla birlikte dezenflasyonun sürmesi uygulanan programın muvaffakiyetini ortaya koyuyor” sözünü kullandı. Şimşek, ayrıyeten ulusal gelir serilerinde ‘Uyumlaştırılmış Avrupa Revizyon Politikası’ çerçevesinde revizyon yapıldığını belirtti.
