Güneydoğu Asya’nın tropikal ikliminden dünyaya yayılan ve “Meyvelerin Kraliçesi” olarak anılan mangosten (Garcinia mangostana), tatlı-ekşi aroması, narin dokusu ve sıhhate sunduğu potansiyel yararlarla dikkatleri üzerine çekiyor. Dışı sert ve mor bir kabukla kaplı olan bu egzotik meyve, içinde adeta bir hazine saklıyor: kar beyazı, sulu ve ağızda eriyen dilimler.
Mangosten, düşük kalorili yapısına karşın C vitamini, folat, manganez, bakır üzere birçok temel vitamin ve mineral açısından varlıklı bir profil sunuyor. Yaklaşık bir porsiyonu (190-195 gram), günlük lif gereksiniminin %12,5’ini karşılayarak sindirim sistemine de dayanak oluyor.
Ancak mangostenin asıl ünü, içerdiği “ksanton” isimli güçlü bitkisel bileşiklerden geliyor. Yapılan bilimsel çalışmalar, ksantonların antioksidan ve antienflamatuar (iltihap önleyici) özellikler taşıdığını gösteriyor. Bu özellikler sayesinde mangostenin bedeni özgür radikallerin ziyanlı tesirlerinden koruyarak kronik hastalık riskini azaltabileceği ve yaşlanma aykırısı tesirler sunabileceği düşünülüyor.
Mangostenin potansiyel yararları bilim dünyasının da ilgisini çekiyor. Laboratuvar ve hayvanlar üzerinde yapılan kimi öncü araştırmalar, mangostendeki ksantonların kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatabileceğine dair umut verici sonuçlar ortaya koydu. Bilhassa göğüs, mide, akciğer ve kolon kanseri hücreleri üzerindeki tesirleri inceleniyor. Lakin bu bulguların beşerler üzerindeki tesirlerinin netleşmesi için daha fazla klinik çalışmaya muhtaçlık duyulduğu vurgulanıyor.
Kilo denetimi de mangostenin araştırıldığı alanlardan biri. Kimi çalışmalar, meyvenin iltihap giderici tesirlerinin yağ metabolizmasını destekleyerek kilo alımını önlemeye yardımcı olabileceğini öne sürüyor. Yapılan küçük ölçekli bir insan deneyinde, nizamlı olarak mangosten suyu tüketen iştirakçilerin beden kitle indekslerinde düşüş gözlemlendi. Uzmanlar, bu bahiste da kesin sonuçlara varmak için daha kapsamlı araştırmaların gerektiğini belirtiyor.
Mangosten nasıl seçilir ve tüketilir?
Bu eşsiz meyveyi tüketmek isteyenler için seçimi epeyce kıymetli. Yeterli bir mangostenin sapı canlı yeşil, kabuğu ise parlak ve çatlaksız olmalıdır. Kabuğunda böcek izleri yahut sertleşmiş sarı reçine lekeleri bulunan meyvelerden kaçınılmalıdır.
Mangosteni açmak için en pratik metot, tırtıklı bir bıçakla kabuğun etrafında yaklaşık yarım santim derinliğinde dairesel bir çizik atmaktır. Akabinde, bir avokado açar üzere ikiye ayrılarak içindeki beyaz ve opak dilimlere ulaşılır. Alternatif olarak, meyve avuç içinde yavaşça sıkılarak kabuğunun çatlatılması da bir prosedürdür, lakin bu tarz meyvenin ezilmesine neden olabilir.
Taze olarak tüketilebildiği üzere salatalara, dondurma ve şerbet üzere tatlılara da eşsiz bir aroma katan mangosten, Asya mutfağında pudingleri süslemek için de kullanılıyor. Hatta kimileri, antioksidan zengini kabuğuyla birlikte meyvenin suyunu sıkmayı tercih ediyor. İçindeki çekirdekler ekseriyetle yumuşak ve yenilebilir olsa da, kimileri sert ve acı olabildiği için çıkarılabilir.
