Güney ÖZTÜRK
Türkiye, her ne kadar ABD Başkanı Donald Trump ile yakınlaşma ismine ABD’den LNG satın almayı kabul etse de Rusya’dan aldığı gazı kesme ihtimali çok düşük. Zira, garantili projeler üzere Rusya ile yapılan doğalgaz mutabakatlarında da gaz kullanılmasa bile ödeme mecburiliği bulunuyor. Rusya ile yapılan büyük gaz kontratlarının bir kısmı 2025 sonunda yenileme kademesine gelecek. Bu tarihe kadar Türkiye’nin Rus gazını kesme talihi yok; kontratlar iptal edilirse Türkiye, hem alternatif kaynak bulmakta zorlanır hem de yüklü tazminat ödemek durumunda kalır.
ALMASAK DA ÖDEYECEĞİZ
Uzmanlara nazaran, Trump’ın davetine rağmen Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin yıllar evvel attığı imzalarla Türkiye’yi güçlü biçimde bağladı; kısa vadede bu bağımlılığı kırmak mümkün değil. LNG ise lakin uzun vadede dengeleyici rol oynayabilir.Beyaz Saray’da ABD ile LNG mutabakatları imzalanırken, Türkiye’nin Rusya ile yaptığı uzun vadeli ‘al ya da öde’ kontratları ve fiyat avantajı bulunuyor. Türkiye’nin doğalgaz ithalatında Rusya hâlâ belirleyici pozisyonda. 2024’te ithal edilen 52 milyar metreküp gazın yaklaşık yüzde 40’ı Rusya’dan geldi.
Washington’un Ankara’ya ‘Rus gazını azaltın’ baskısına karşın, Karadeniz altından geçen Mavi Akım ve TürkAkım boru sınırlarıyla sağlanan gazdan kısa vadede vazgeçmek mümkün değil. Mavi Akım ve TürkAkım, Türkiye’nin sanayi ve konut tüketimi için temel kaynak. Üstelik uzun vadeli kontratlar ‘al ya da öde’ kararı içerdiği için Ankara, gazı çekmese de belirlenen ölçünün bedelini ödemek zorunda. Bu durum, Putin’in vakit zaman lisana getirdiği ‘gazı keserim’ tehdidini boşa çıkarıyor. Moskova da yükümlülükleri nedeniyle akışı kolay kolay durduramıyor.
ABD LNG’si 3 kat daha pahalı
Türkiye, güç kay¬naklarını çeşitlendirmek için LNG ithalatını artırıyor. BOTAŞ ile Amerikan şirketi Mercuria ortasında 20 yıllık LNG muahedesi yapıldı. Yıllık yaklaşık 4 milyar metreküp sevkiyat planlanıyor. Fakat LNG fiyatlarının yüksekliği ve altyapı sınırlamaları, bu kaynağın Rus boru gazını kısa vadede ikame etmesini zorlaştırıyor. Üstelik Rusya’dan gelen boru çizgisi gazı, son iki yılda 1.000 metreküp başına yaklaşık 220-290 dolar bandında seyrederken, ABD ile yapılan LNG muahedesinin ortalama maliyeti 1.000 metreküp için yaklaşık 614 dolar. Yani Amerikan LNG’si, Rus boru gazına nazaran neredeyse iki-üç kat daha değerli.
