Araştırmacılar, yumurta kabuğunun küçük bir kısmını mikro-lazerle buharlaştırarak içinde hapsolmuş uranyum atomlarını özgür bıraktı. Uranyum, vakitle kurşuna dönüşen radyoaktif bir element olduğu için bu dönüşüm oranı incelenerek yaş tayini yapılabiliyor. Bu teknik, bilim dünyasında U-Pb tarihlendirme formülü olarak biliniyor ve adeta fosilin içindeki “atomik saati” okumaya imkan tanıyor.
Daha evvelki çalışmalarda, dinozor yumurtalarının etrafındaki volkanik kayaçlar, kül katmanları ya da zirkon üzere mineraller tarihlendiriliyordu. Lakin bu dolaylı metotlar, yumurtanın bırakılmasından çok evvel ya da sonra oluşmuş malzemeleri baz aldığı için belirsizlik içeriyordu. Ayrıyeten bu sistemler için kâfi radyoaktif elementin bulunması da kuraldı.
Bu çalışma, Çin’in ortasında yer alan Qinglongshan bölgesinde bulunan bir yumurta kümesini temel aldı. Bu bölge, 3.000’den fazla büyük oranda korunmuş dinozor yumurtasına konut sahipliği yapıyor ve bu zenginlik sayesinde adeta dev bir dinozor yumurtası müzesine dönüşmüş durumda. Farklı kayaçlar içinde bulunan, çeşitli kabuk yapıları ve yuvalama biçimleri gösteren bu yumurtalar, bilim beşerlerine eşsiz bir araştırma fırsatı sunuyor.
Çoğu yumurtanın şimdi gizemini koruyan Placoolithus tumiaolingensis isimli bir cinse ilişkin olduğu düşünülüyor. Lakin, lazerle tarihlendirilen örneklerin tam olarak hangi çeşide ilişkin olduğu kesin değil.
Qinglongshan’daki bu yumurtalar sadece tipleri değil, birebir vakitte devrin iklim değişiklikleri hakkında da bilgi veriyor. Üst Kretase periyodunda artan volkanik aktiviteler, okyanuslardaki oksijen azalışı ve genel global soğuma yaşandığı biliniyor. Bu iklimsel değişimlerin, birtakım dinozor tiplerinin yumurtlama alışkanlıklarını değiştirmiş olabileceği düşünülüyor. Bölgedeki yumurtaların kabuklarının gözenekli yapısı, bu soğumaya karşı bir adaptasyon olabilir mi sorusunu da gündeme getiriyor.
Hubei Jeobilimleri Enstitüsü’nden paleontolog Bi Zhao, bu sistemin sadece dinozorların evrim ve yok oluş süreçlerini değil, birebir vakitte o periyot yaşanan çevresel değişimleri de ortaya çıkarabileceğini belirtiyor.
