University College London’dan Dr. Laura Horsfall liderliğinde yürütülen araştırma, sekiz yıl boyunca iştirakçilerin akciğer işlevlerini izledi. FEV1 ismi verilen ve bir saniyelik güçlü nefeste dışarı atılabilen hava ölçüsünü ölçen testler sonucunda, odun sobası kullanan bireylerin akciğer işlevlerinde daha süratli bir düşüş yaşandığı gözlemlendi.
Dr. Horsfall, “Sobadan yayılan ince partiküller, tıpkı sigara dumanında olduğu üzere teneffüs yollarında iltihaplanmaya yol açıyor” dedi. Ayrıyeten konut içi ve çevresel hava kirliliğinin kanserojen unsurlar içerdiğini vurguladı.
Araştırmaya nazaran; İngiltere’de 2009’dan bu yana evsel odun sobası kaynaklı hava kirliliği yaklaşık iki katına çıktı. Daily Mail’in haberine nazaran; 2023 prestijiyle bu kaynaklardan yayılan PM2.5 partikülleri, ülkedeki toplam kirliliğin beşte birini oluşturuyor; bu ölçü araç egzozlarının ürettiği ölçünün beş katı.
University College London bilgilerine nazaran, 2022’de İngiltere’deki meskenlerin yüzde 9,4’ünde odun sobası varken bu oran 2024’te yüzde 10,3’e yükseldi. Moda haline gelen bu sobalar, çevreci olarak tanıtılsa da sıhhat üzerindeki olumsuz tesirleri nedeniyle tartışılıyor.
Araştırmanın müşahedelerine nazaran, odun sobası kullanan şahıslar genel sıhhat açısından daha uygun durumda olsa da, akciğer işlevlerindeki düşüş bu bireylerde daha süratli gerçekleşti. Bu da soba kullanımının tesirinin sıhhat seviyesiyle maskelendiğini gösteriyor.
Avrupa Teneffüs Derneği’nden Prof. Ane Johannessen, Avrupa’da da bu soba trendinin arttığını belirterek, “Diğer bölgelerde yapılan araştırmalar, klasik odun dumanının astım, KOAH ve akciğer kanseri ile bağlı olduğunu gösterdi. Bu bulgular, Avrupa’daki çağdaş sobaların da misal riskler taşıyabileceğini düşündürüyor” dedi.
Uzmanlar bilhassa çocuklar ve yaşlıların, bu tip hava kirliliğine karşı daha savunmasız olduğunu belirtiyor. ABD’deki benzeri endişeler sonucunda, Çevre Koruma Ajansı kimi sobaların vaat ettiklerinden fazla kirlilik yaydığını ortaya koydu.
Yeni araştırma şimdi hakem değerlendirmesinden geçmemiş olsa da, kamu sıhhati açısından önemli ikazlar içeriyor.
