Belce ÖRÜ ERÇİN-SÖZCÜ
Vergi sisteminin hakkaniyetli uygulanmamasına yönelik yansılar büyüyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kayıt dışı iktisatla uğraş için devreye aldığı dijital tahliller ise sıkıntıya deva olmaktan fazla yeni sıkıntılara yol açtı. Düzmece faturanın önüne geçmek için devreye alınan yapay zeka dayanaklı tahlil sistemi KURGAN’ın riskli şirketler listesinin firmaları zan altında bıraktığı tez ediliyor.
84 BİN LİRALIK CEZA
Bakanlığın sistemsel alt yapısının ve yapay zeka takviyelerinin dijital dönüşüm için yetersiz kaldığını vurgulayan Bursa Özgür Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı Hüseyin Halil şöyle konuştu: “Bakanlığın dijital alt yapısı birden fazla vakit çalışmıyor. Sisteme girip süreç yapamıyoruz. Buna karşın gecikme için ihbarname gönderiliyor. Cezalar ise ölçülü ve hakkaniyetli değil. Zira yapay zeka tarafından belirleniyor. Birinci ceza 84 bin lira iken cezanın tekrarında yani süreç yapılmayan ek gün sayısında birinci cezanın 4’te 1 oranında indirim yapılması gerekirken yapay zekanın belirlediği fatura kabarıyor.”
‘VERGİDEN SOĞUTTULAR’
Yasaya karşıt biçimde belirlenmiş cezalarla da çok sık karşılaştıklarını belirten Halil şu örneği verdi:
“Tasdiki zarurî olmayan defter-i kebir, tasdik edilmediği için ceza yazılıyor. KOBİ’ler sıkıntı durumdayken bir de bunlarla uğraşıyoruz. Tek işletmeye 3 ayda 5 sayfa defter-i kebir cezası geldi.” Bütçe açığını karşılamak için vergi cezalarının kullanıldığını söyleyen Halil, “Orantısız cezalar ve yanlış uygulamalar nedeniyle işletmeler vergiden soğutuluyor. KURGAN ise ticareti güzelce çıkmaza sürükledi” dedi.
‘KURGAN işletmeler için mezar olacak’
YAPAY zeka tabanlı tahlil sistemi KURGAN 1 Ekim’de devreye alındı ama sisteme yönelik pek çok soru işareti var. Kurgan’ın işletmeler için mezar olacağını söyleyen Hüseyin Halil, “Bu sistem uygulamaya alınmadan evvel bize danışılmadı. Kimi işletmeler için şu anda riskli bildirimi geliyor ama kayıtlara baktığımızda risk oluşturacak bir şeyle karşılaşmıyoruz. Kaidelerin ne olduğu şeffaf halde açıklanmıyor. Piyasada inanç zedeleniyor, her işletme zan altında kalıyor. Bu türlü giderse kimi firmalar ayakta kalacak, başkalarına sistem mezar olacak.”
