Afrika ve Asya’nın kesişim noktasında yer alan Arabistan, birinci beşerler için kıymetli bir göç rotasıydı. Araştırmalar, bölgenin bir vakitler nemli olduğunu lakin yaklaşık 25 bin yıl evvel Buzul Çağı’nın doruğa ulaştığında yağışların kesildiğini ve bölgenin yaşanamayacak kadar kuraklaştığını ortaya koymuştu.
Kuzey Arabistan’ın yaklaşık 10 bin yıl evvel yine insanlara konut sahipliği yapmaya başladığı bilinse de, bunun daha eskiye gidip gitmediği bugüne dek meçhuldü.
Almanya’daki Max Planck Jeoantropoloji Enstitüsü’nden Maria Guagnin ve grubu, Nefud Çölü yakınlarındaki devasa kaya sanatıyla ilgili amatör arkeologların ipuçlarını takip ederek yeni ispatlara ulaştı. Üç hafriyat alanında toplam 176 kaya oyması tespit edildi. Kimileri, 40 metreyi bulan dev uçurum yüzeylerine kazınmış ve çoğunlukla hayvanları birebir boyutlarında betimliyordu.
En çok deve tasvirlerinin yer aldığı bu yapıtlarda yaban öküzü, ceylan, dağ keçisi ve atlar da resmedilmişti. Araştırmacılar, oymaları direkt tarihlendiremeseler de, kayaların tortu katmanlarını ve alanlarda bulunan taş aletlerin yaşlarını radyokarbon ve lüminesans teknikleriyle hesapladı.
Dört deve oymasının çabucak altında yapılan hafriyatlarda 1200’den fazla taş, 16 hayvan kemiği modülü ve üç ocak bulundu. Bulguların yer aldığı ve dün Nature Communications’ta yayımlanan çalışmada, oymaların 12 bin 800 ila 11 bin 400 yıl öncesine tarihlendiği belirtildi.
12 BİN 200 YILLIK TAŞ ALET BULUNDU
Griffith Üniversitesi’nden makalenin ortak müellifi Michael Petraglia, bu keşfin bölgedeki insan hareketliliğine dair anlayışı “temelden değiştirdiğini” söyledi ve örneklerin Arap Yarımadası’nda bugüne kadar keşfedilen en eski kaya sanatı olduğunu söz etti. Ayrıyeten bir hafriyat alanındaki deve fotoğrafının yakınında, bu yapıtı yaparken kullanıldığı düşünülen 12 bin 200 yıllık bir taş alet bulundu.
Bulgular, çölün yaklaşık 12 bin yıl evvel süreksiz su kaynaklarına konut sahipliği yaptığına işaret ediyor. Guagnin bu durumu, “İnsanlar çölde düşündüğümüzden çok daha erken ve çok daha kuvvetli şartlarda hayatta kalmayı başarmış” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
Bölgedeki kuruyan su kaynaklarındaki tortuların tahlili ise, bölgenin 16 bin ila 13 bin yıl evvel daha nemli hale geldiğini ve mevsimsel göllerin oluştuğunu gösteriyor.
