Hamileliğin bebeğin beyin gelişimi, kemik sıhhati, bağışıklık işlevi için bedenin daha fazla besine gereksinim duyduğu bir periyot olduğunu belirten Bayan Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Nur Dokuzeylül Güngör, “Böyle hassas bir süreçte oruç tutmak, anne ve bebek için gerekli olan kimi temel vitamin ve minerallerin kâfi halde alınamamasına neden olabilir. Yapılan değerlendirmelerle ve gebeliği takip eden tabibin onayıyla oruç tutacak anne adaylarının ise kimi mevzulara hassasiyetle dikkat etmesi gerekir.
İftarda ve sahurda protein gereksinimini karşılayacak yumurta, peynir, yoğurt, tavuk, balık üzere besinler alınmalı; mideyi yormamak ismine iftara hafif bir çorba ile başlanmalı, iftar sonrası kan şekerini yükseltecek ağır tatlılardan kaçınılmalı ve iftar ile sahur ortasındaki vakit diliminde 2-3 litre su tüketmeye son derece ihtimam gösterilmeli” diye konuştu.
‘SIVI KAYBI ERKEN DOĞUMA YOL AÇABİLİR’
Hamilelik sürecinde oruç tutmaya bağlı olarak yaşanabilecek riskleri anlatan Doç. Dr. Güngör, “Oruç tutmak hamileliğin her periyodunda farklı riskler taşıyabilir lakin birinci aylarda ve son aylarda yaratacağı tesirler birbirinden farklıdır. Bilhassa birinci üç ay bebeğin temel organlarının gelişiminde kritik bir devir olduğundan çoklukla daha tehlikeli olabilir. Bu periyotta yetersiz beslenme ve sıvı kaybı doğumsal kusurlar, gelişimsel gerilik üzere önemli sıhhat meselelerine yol açabilir.
Ayrıca mide bulantıları, kusmalar ve sıvı kaybı bu devirde daha sık görülebilir. Hamileliğin son üç ayında da oruç tutmanın kimi tehlikeleri bulunmaktadır lakin bebek ekseriyetle daha gelişmiş olduğu için bu periyotta riskler bir nebze azalabilir. Buna karşın son aylarda da yetersiz beslenme, sıvı kaybıyla düşük doğum yükü üzere riskler devam edebilir” dedi.
Sıvı kaybının hamilelikte tehlike yaratan durumlardan biri olduğunu söyleyen Doç. Dr. Güngör, “Uzun süreli açlık bebeğin kâfi besin alımını da engelleyebilir ve bebeğin gelişiminde aksamalara neden olabilir. Bu durum düşük doğum tartısı, prematür doğum ve başka komplikasyonları doğurabilir. Sıvı kaybı da hamilelikte tehlike yaratan durumlardan biridir zira bedende kâfi sıvı bulunmaması organların düzgün çalışmasını engelleyebilir. Anne adayında baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk ve halsizlik üzere belirtilere yol açabilir.
Ayrıca bebeğin amniyotik sıvısı azalabilir, bu da bebeğin sıhhatini olumsuz etkileyebilir. Yüksek dehidratasyon düzeyleri erken doğum riskini artırabilir. Elektrolit dengesizliği kas kramplarına, kalp ritmi bozukluklarına ve hatta nöbetlere neden olabilir. Tüm bu faktörler göz önünde bulundurulduğunda oruç tutan anne adayları kendi sıhhatinde bir bozulma yada bebekte hareket azalması üzere bir durum fark ederse oruç çabucak bozulmalı ve vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır” diye konuştu.
‘PROTEİN AÇISINDAN VARLIKLI BESİNLER SAHURDA KESİNLİKLE YER ALMALI’
İftar ve sahur sırasında beslenme süreci ile ilgili dikkat edilmesi gerekenlere değinen Doç. Dr. Güngör, “Uzun süre aç kalınacağı için sahurda yulaf ezmesi, tam buğday ekmeği, kahverengi pirinç üzere tam tahıllar ve sebzeler tercih edilmelidir zira lif, sindirimi yavaşlatarak uzun mühlet tok meblağ. Protein, uzun mühlet güç sağlamaya yardımcı olur.
Bu sebeple yumurta, peynir, yoğurt, balık ve tavuk üzere protein açısından güçlü besinler sahurda kesinlikle yer almalıdır. Zeytinyağı, ceviz, badem üzere sağlıklı yağlar hem güç sağlar hem de sindirimi düzenlediği için sahurda tüketilmesi tavsiye edilir. İftarda uzun müddet aç kaldıktan sonra mideyi yormamak için hafif bir çorba ile başlangıç yapılmalıdır. Mercimek çorbası yahut zerzevat çorbası üzere besleyici ve sindirimi kolay çorbalar tercih edilmelidir.
İftarda da protein muhtaçlığı göz önünde bulundurulmalıdır. Tavuk, balık, kırmızı et üzere protein kaynakları iftar yemeğinde kesinlikle yer almalıdır. Mercimek, nohut üzere baklagiller de güzel bir alternatif olabilir. Hem vitamin hem de mineral takviyesi için zerzevat ve meyve tüketimi değerlidir. Bilhassa C vitamini açısından varlıklı olan portakal, nar, kivi, çilek üzere meyveler tercih edilebilir. Tam buğday ekmeği, bulgur pilavı, kahverengi pirinç üzere sağlıklı karbonhidratlar kan şekeri düzeyinin dengelenmesine yardımcı olacaktır” dedi.
Doç. Dr. Güngör, sözlerine şöyle devam etti:
“İftar sonrası tatlı tüketiminde ağır tatlılardan kaçınmak gerekir. Yüksek şeker içeren tatlılar kan şekerinde dalgalanmalara yol açabilir. Bunun yerine ceviz, badem, fındık, kuru kayısı, kuru üzüm üzere alternatifler tercih edilmelidir. Bedenin sıvı istikrarını korumak da oruç tutarken sıhhati destekleyecek kıymetli bir adımdır. Bu nedenle iftar ve sahur ortasında günlük sıvı muhtaçlığını karşılamak için toplamda 2-3 litre su içilmesi tavsiye edilir.
Suyun yanı sıra ayran, taze sıkılmış meyve suları yahut bitki çayları üzere öbür sıvılar da sıvı istikrarını sağlamak için tercih edilebilir lakin şekerli içeceklerden kaçınılmalıdır. Çay ve kahve ise kafein içerdikleri için idrar söktürücü tesir yaparak bedenin daha fazla sıvı kaybetmesine neden olabilir. Bu nedenle bu içeceklerin ölçüsüne dikkat edilmesi gerekir. Çay ve kahve ölçüsü günde 1-2 fincan ile hudutlu tutulmalıdır.”
‘ORUÇ TUTAN ANNE ADAYLARININ GEBELİK TAKİBİ DAHA SIK OLMALI’
Oruç tutan hamilelerin olağandan daha sık takip edilmesi gerektiğini anlatan Doç. Dr. Güngör, konuşmasını şöyle sonlandırdı:
“Genellikle her 2-4 haftada bir sistemli denetim önerilir lakin kimi durumlarda haftalık takip yahut kan testleri daha sık yapılabilir. Hamileliğin birinci üç ayı bebeğin gelişimi ve sıhhati açısından çok kritik bir periyottur. İkinci üç ayda ekseriyetle gebeliğin en stabil devri yaşanır lakin oruç tutan anne adaylarının kan şekeri takibine ve beslenme tertibine dikkat edilmelidir.
Bu devirde bebeğin büyümesi ve fetal kalp atışları tertipli olarak denetim edilmelidir. Gebelikte oruç tutanların bu periyotta en az 4-6 haftada bir muayene olmaları önerilebilir. Son üç ayda ise oruç tutan anne adayları, bilhassa kan basıncı ve fetal hareketler konusunda dikkatli olmalıdır. Bu devirde haftada bir yahut hekimin önerdiği sıklıkta ultrason denetimleri ve bebeğin kalp atışlarının izlenmesi gerekebilir.
Bunun dışında hamilelikte oruç tutarken yapılan fizikî aktiviteler de hem anne hem de bebek sıhhati açısından dikkatli bir biçimde planlanmalıdır. Anne adaylarının iftar sonrası yahut sahur öncesi yürüyüş, pilates, yoga üzere hafif idmanlar yapması hem fizikî hem de zihinsel sıhhatleri için yararlı olabilir. Lakin çok yorgunluğa sebep olacak, zorlayıcı idmanlardan muhakkak kaçınılması gerekmektedir.”
