Mevsimsel grip, nezle ve başka teneffüs yolu enfeksiyonları çoklukla hafif seyretse de kimi durumlarda zatürreye dönüşerek önemli komplikasyonlara yol açabiliyor. Uzmanlar, zatürrenin grip ya da soğuk algınlığıyla karıştırılabileceğini ama kimi kritik belirtilerin ayırt edici olduğunu söylüyor.
Yüksek ateş, titreme, çok halsizlik, balgamlı ve koyu renkli öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı üzere şikayetlerin zatürre ihtimalini güçlendirdiğini belirten uzmanlar, zatürrenin bilhassa yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olan bireylerde ağır seyredebileceğini belirtiyor.
‘BEKLENMEDİK BİR DURUM DEĞİL’
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, viral teneffüs enfeksiyonlarının her yıl bu devirlerde artığını belirterek, “Şu anda viral teneffüs yolu enfeksiyonlarının, mevsim prestijiyle en yüksek sıklıkla rastlandığı bir devri yaşıyoruz. Bu, beklenmedik bir durum değil. Bunun içinde influenza, RSV (Respiratuar Sinsityal Virüsü), HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) ve COVID-19 etkeni olan SARS-CoV-2 virüsü de var. Takip ettiğimizde, bunların aslında evvelden beri gördüğümüz olağan dağılıma uygun formda seyrettiğini izliyoruz” diye konuştu.
‘ZATÜRRE EN AĞIR OLANIDIR’
Zatürrenin grip ya da soğuk algınlığıyla karıştırılabileceğini belirten Prof. Dr. Özlü, “Bu çeşit enfeksiyonlar genelde üst teneffüs yollarında yerleşir. Oradan başlar ve nezle, soğuk algınlığı, farenjit, sinüzit üzere üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına yol açar. Bazen de alt teneffüs yollarına ilerleyerek bronşit, bronşiolit üzere hafif hastalıklara yol açabilir. Ama zatürre, bu hastalıklar ortasında en ağır olanıdır. Maalesef, şu sıralar pek çok hasta zatürreyi fark edemiyor ve teşhiste geç kalıyor. Meğer zatürrede erken teşhis çok kıymetli. Tabibin, 4 saat içinde gerçek tedaviye başlaması, zatürreye bağlı vefatları manalı halde azaltıyor” sözlerini kullandı.
‘AYRIMIN YAPILMASI LAZIM’
Zatürre ve soğuk algınlığı ortasındaki farklara dikkat çeken Özlü, “Şöyle ki; ‘Zatürre mi, soğuk algınlığı mı?’, ‘Zatürre mi, yoksa bronşit üzere bir alt teneffüs yolu enfeksiyonu mu?’, bu ayrımın yapılması lazım. Bu ayrımı bir göğüs hastalıkları uzmanı yapabilir. Fakat hastalar, ‘Ben zatürre olup olmadığımı nasıl anlarım?’ diye soruyor. Aslında tüm teneffüs yolu enfeksiyonlarında; ateş, halsizlik, kırgınlık, boğaz ağrısı, öksürük, burun akıntısı, geniz akıntısı, burun tıkanıklığı üzere semptomlar olabilir. Fakat zatürrede bu şikayetlerin çok daha ağır seyrettiğini biliyoruz. Ateşiniz çok yüksekse, üşüme ve sıtma nöbetleri oluyorsa, çok bir takatsizlik ve bitkinlik durumu varsa, genel sıhhatinizi bozuyor, yeme ve içmenizi aksatıyorsa zatürre olma mümkünlüğü yüksektir” diye konuştu.
‘ÖKSÜRÜK VE NEFES DARLIĞI EN KIYMETLİ BELİRTİLERİ’
Zatürre teşhisinde en değerli belirtilerin nefes darlığı ve öksürük olduğunu söz eden Özlü, “Şikayetleriniz tedaviyle ya da tedavisiz olarak birinci birkaç gün içinde azaldıktan sonra tekrar ikinci bir atak yaşanıyorsa; ateşlenme ve şikayetlerde artış oluyorsa bu da zatürrenin eklendiğini gösterebilir. Nefes darlığı çok kıymetli bir belirti.
Özellikle nefes alıp vermekte zorlanıyorsanız, bilhassa bebeklerde ve yaşlılarda teneffüs sayısının dakikada 24’ün üzerine çıkması, nefes alıp verirken hırıltı olması, bebeklerde burun kanatlarının teneffüse eşlik etmesi, nabız sayısının dakikada 120’nin üzerine çıkması üzere durumlar zatürre mümkünlüğünü güçlendirir.
Öksürük de kıymetli bir belirti. Zatürrede öksürük ekseriyetle yaş öksürüktür. Yani balgamlıdır. Balgamın koyu renkli olması; kahverengi, koyu sarı, koyu yeşil üzere ve kıvamlı olması zatürre ihtimalini artırır. Ateşin çok yüksek olmasıyla birlikte yan ağrısı dediğimiz, öksürürken ya da nefes alırken batıcı biçimde hissedilen bir yan ağrısı varsa, bu da zatürreye işaret edebilir” dedi.
‘ERKEN TEŞHİS KIYMET TAŞIYOR’
Erken teşhisin hayati kıymet taşıdığını belirten Özlü, “Dikkat etmek gerekiyor. ‘Ben grip oldum, soğuk algınlığı geçiriyorum, geçer gider’ dememek lazım. Zatürrenin erken teşhis edilmesi ve tedaviye erken başlanması değerli. Bilhassa risk kümelerinde; bebeklerde, yaşlılarda, kronik hastalığı olanlarda vefatları önlemek açısından büyük ehemmiyet taşıyor” dedi.
